Effectieve communicatie is de sleutel tot succes in persoonlijke relaties, professionele omgevingen en alles daar tussenin. Maar wist je dat onze communicatiestijlen en persoonlijkheidstypes aanzienlijk bijdragen aan hoe goed we met anderen communiceren? In dit artikel verkennen we hoe verschillende communicatiestijlen en persoonlijkheidstypes van invloed zijn op onze interacties. En hoe we deze kennis kunnen gebruiken om betere gesprekspartners te worden. Want pas als je zicht op jezelf hebt, kun je succesvol contact maken.
Elkaar horen is iets anders dan elkaar verstaan
Vorige maand deelden we al 10 hindernissen die krachtig en effectief communiceren in de weg staan.
Wat ons betreft is zelfkennis het fundament voor communicatie. Omdat het anders gaat knagen en het jouw persoonlijke groei en ontwikkeling in de weg staat.
Het verband tussen persoonlijkheidstypes en communicatie
Persoonlijkheidstypes spelen ook een cruciale rol in hoe we communiceren. Laten we enkele voorbeelden bekijken gebaseerd op de vier dimensies van de Myers-Briggs Type Indicator (MBTI). Daarbij beginnen we met een sterk punt van het type en daarna benoemen we een communicatieve valkuil.
Extravert (E): Extraverte personen gedijen in sociale situaties en hebben vaak sterke verbale communicatievaardigheden. Het starten en stimuleren van gesprekken gaat ze makkelijk af. Anderzijds kunnen ze dominant overkomen en plaatsen ze zichzelf soms onbedoeld in het middelpunt van aandacht.
Introvert (I): Introverte mensen geven de voorkeur aan diepgaande gesprekken en luisteren goed. Hun bedachtzaamheid maakt dat ze inzichten bieden die anderen over het hoofd zien. Aan de andere kant zijn ze soms terughoudend om het gesprek te initiëren, wat de communicatie in groepssetting moeilijker maakt. En hun behoefte aan responstijd kan worden verward met een gebrek aan enthousiasme of betrokkenheid.
Waarneming (S): Zij zijn uitstekend in staat details op te merken. Hun communicatie is concreet, gedetailleerd en feitelijk. Nuttig in zakelijke contexten. Als valkuil missen ze soms het grotere plaatje door hun focus op details. Ook abstracte ideeën spreken hen niet aan.
Intuïtie (N): Sterk in het identificeren van patronen en het kijken in kansen. Brengen vaak inspirerende ideeën en creatieve oplossingen in. Verwarren anderen soms door te snel te springen naar abstracte concepten zonder context.
Denken (T): Dit type is meesterlijk in het analyseren van problemen en het presenteren van logische argumenten. Ze verklaren keuzes helder en rationeel. Daar zit dan ook gelijk de valkuil. Door deze benadering ervaren andere persoonlijkheidstypes dit juist als kritisch of ongevoelig.
Voelen (F): Deze collega’s zijn empathisch en hebben een sterk inlevingsvermogen. Dat maakt dat ze gevoelens en menselijke relaties zinvol bespreken. Dat inlevingsvermogen maakt ook dat ze hun eigen behoeften vaak moeilijk uiten. En omwille van harmonie vermijden ze het liefst conflicten.
Beoordeling (J): De perfecte personen voor planning en organiseren van informatie. Omdat ze gestructureerd en doelgericht communiceren. Dat maakt ook dat ze niet enthousiast worden van spontane veranderingen.
Perceptie (P): Deze mensen staan open voor nieuwe ideeën en improvisaties. Anderen vinden ze soms te nonchalant met te veel open eindes van problemen.
Uiteraard zijn er meerdere persoonlijkheidsmodellen geschikt om inzicht te krijgen in medewerkers en teams. Zoals het DISC model, de Jungiaanse Typologie of het Big Five Persoonlijkheidsmodel. Deze opsomming maakt duidelijk dat de scheidslijn tussen talent en irritant behoorlijk subjectief is.
De Invloed van Communicatiestijlen
En dan zijn we er nog niet. Elk type heeft ook nog een voorkeur voor een bepaalde communicatiestijl. Dat maakt dat wat de een heerlijk direct vindt, voor een ander bot en onbeschoft voelt. We gaan door met een aantal communicatiestijlen die communicatie bemoeilijken en een aantal stijlen die communicatie juist bevorderen.
Liever niet…
Passieve Communicatie: Passieve communicators negeren hun eigen behoeften en vermijden conflicten. Hoewel dit soms nuttig is, leidt het vaker tot misverstanden en onopgeloste problemen.
Agressieve Communicatie: Een agressieve communicatiestijl schrikt vaak af. Collega’s ervaren het als intimiderend en schieten in de weerstand. Een conflict is dan zo geboren.
Liever wel…
Assertieve Communicatie: Mensen met een assertieve communicatiestijl drukken hun gedachten en gevoelens openlijk uit, terwijl ze rekening houden met de mening van anderen. Deze stijl bevordert openheid en begrip.
Empathische Communicatie: Empathische collega’s luisteren actief, tonen begrip en stellen anderen op hun gemak. Deze stijl bevordert vertrouwen en levert een positieve communicatie-ervaring.
Ieder woord telt!
Met behulp van De Roos van Leary maken we onder andere inzichtelijk dat ieder woord telt. Ook al denk je dat je hetzelfde zegt. In dit geval komt collega Janneke binnen die een vraag voor je heeft. Welke versie van Janneke help je met plezier?
- Boven-Samen: Leidend “Goedemiddag, ik heb dringend hulp nodig bij dit probleem. Kun je me direct helpen?”
- Samen-Boven: Helpend “Hallo, ik ben Janneke. Ik had gehoord dat jij de expert bent op dit gebied. Zou je me alsjeblieft kunnen helpen met dit probleem?”
- Samen-Onder: Meewerkend “Eh… Hallo, ik ben Janneke. Ik vroeg me af of je misschien even tijd voor me zou hebben. Ik zit vast met dit probleem en ik dacht dat jij misschien zou kunnen helpen…”
- Onder-Samen: Afhankelijk “Hallo, sorry dat ik stoor, maar ik weet niet zeker wat ik hiermee moet doen. Kun je alsjeblieft wat licht op deze situatie werpen?”
- Boven-Tegen: Concurrerend “Ik heb dit probleem al eerder met anderen besproken en niemand kon me echt helpen. Ik verwacht dat je dit snel oplost.”
- Tegen-Boven: Agressief “Waarom heeft niemand me al geholpen met dit probleem? Ik heb geen tijd om te wachten. Kom op, zorg ervoor dat ik meteen antwoorden krijg!”
- Tegen-Onder: Opstandig “Typisch… Ik kom hier binnen met een vraag en ik weet zeker dat ik weer uren moet wachten voordat iemand me kan helpen.”
- Onder-Tegen: Teruggetrokken “Uh… ik ben Janneke. Ik had gehoopt op wat hulp bij dit probleem…” fluistert stil “maar het is oké als het niet kan.”
Inderdaad jouw gedrag bepaalt voor een deel het gedrag van een ander.
Conclusie: zelfkennis is het fundament voor effectieve communicatie
Onze communicatiestijlen en persoonlijkheidstypes beïnvloeden interacties aanzienlijk. Daarom draait onze tweedaagse training Verbindend en Effectief Communiceren ook om jou. Wat is jouw voorkeursstijl en persoonlijkheidstype? En hoe beïnvloed communicatie -bewust en onbewust- jouw gedrag en dat van je collega’s?
Door bewust te raken van de verschillen, is het ook makkelijker daar meer begrip voor op te brengen. Of geen verkeerde aannames te doen. Dat maakt dat je communicatie met collega’s beter verloopt en je makkelijker succesvolle relaties opbouwt. Onthoud dat communicatie tweerichtingsverkeer is. Door je hierin te bekwamen bevorder je harmonieuze en meer productieve interacties. En wie wil dat nou niet?
Ben je een (potentieel) leider, ondernemer, coach/adviseur of projectleider? En wil je een stevig fundament leggen onder jouw leiderschapsvaardigheden dat bestaat uit zelfinzicht en heldere persoonlijke waarden? Zodat je jouw kwaliteiten en verbindingsmogelijkheden voortaan optimaal inzet? Kijk dan eens of de leergang Effectief en Talentgericht Leiderschap* je aanspreekt. Op 19 januari 2024 start de nieuwe leergang en je kunt je nu aanmelden voor 1 van de 10 beschikbare plaatsen.
*Een individuele Talent Analyse maakt onderdeel uit van deze training. Alleen daarom is het volgen van de training al een goed idee!